Burun tıkanıklığı kalıcı ya da geçici pek çok nedene bağlı olabilir.
Enfeksiyonlar: Nezle, grip, sinüzit gibi üst solunum yolları enfeksiyonlarında burun içi mukozanın şişmesi ve salgı üretiminin artışı nedeniyle burun tıkanıklığı olur. Bu durum geçicidir ve doğru enfeksiyon tedavisi ile düzelir. Kronik hale gelen sinüzitlerde ise cerrahi tedavi çözüm olur.
Allerjik rinit (Saman nezlesi): Polen, çim gibi allerjileri olan hastalarda belirli mevsimlerde, ev tozu, küf gibi allerjisi olan hastalarda bütün yıl devam eden, allerjenle karşılaştıklarında burun mukozasının aşırı reaksiyonuna bağlı sekresyon üretiminde artış ve mukozada ve burun etlerinde şişme meydana gelir. Bu durum burun tıkanıklığı yaratır. Özellikle tüm yıl süren allerjilerde burun mukozasının uzun süreli reaksiyonuna bağlı burun etlerinde büyüme kalıcı hale gelir ve allerjenle karşılaşmasa bile burun tıkanıklığı devam eder. Tedavisi medikaldir ancak burun etlerinde yarattığı kalıcı büyümeler için cerrahi tedavi gerekebilir.
Vazomotor rinit (Yalancı saman nezlesi): Stres, sigara dumanı, hava kirliliği, değişik kokular, baharatlı yiyecekler ısı değişimleri gibi pek çok nedenle tetiklenen ve hastada burun tıkanıklığı, hapşırma, burun akıntısı ile seyreden burun mukozasının fazla reaksiyoner cevabı ile oluşan bir durumdur. Şikayetler alerjik rinitle karışır. Hayat kalitesini bozsa da alerjideki hayati sorunlara yol açmaz. Tedavisi medikaldir. Cerrahi tedavi nadir uygulanır.
Adenoid hipertrofisi (geniz eti büyümesi): Özellikle çocukluk yaş grubunda en sık burun tıkanıklığı nedenlerinden biridir. Geniz eti büyümesi erişkinde nadirdir. Sık geçirilen enfeksiyonlar, allerji, hava kirliliği, katkılı gıdaların tüketimi gibi pek çok nedenle çocuklarda burun gerisinde bulunan bağışıklık sistemine ait doku kitlesi fazlaca büyür ve çocuklarda burundan nefes alma zorluğuna yol açar. Cerrahi tedavi gerekebilir.
Yabancı cisim: Özellikle çocuklarda burun tıkanıklığı nedeni olabilir. Tek taraflı aniden başlayan burun tıkanıklığı ya da tek taraflı uzun süredir devam eden iltihaplı renkli akıntı ve tıkanıklık varsa yabancı cisim akla gelmelidir.
Septum deviasyonu (Burun eğriliği): Burun önde kıkırdak arkada kemik ile devam eden septum dediğimiz bir yapı ile ikiye ayrılır. Bu kıkırdak ve kemik yapıdaki doğumsal ya da kaza, çarpma, düşme gibi sonradan meydana gelen çeşitli nedenlere bağlı gelişen eğrilikler burundan nefes almada zorluk yaratır. Burun eğriliği ciddi burun tıkanıklığı yaratıyorsa tedavisi cerrahidir.
Konka hipertrofisi (Burun eti büyümesi): Burun içinde her iki tarafta üçer tane olmak üzere özellikle burunun nemlendirme, ısıtma görevinde aktif rol alan konka adını verdiğimiz dokular vardır. Burun etleri (konka), çeşitli nedenlerle büyürse burun tıkanıklığına yol açabilir. Medikal tedavi ile düzelmiyorsa tedavi cerrahidir.
Tümorler: Burun mukozası, sinüsler ya da genizden kaynaklanan tümörler burun içine doğru büyüyerek tıkanıklığı neden olabilir. Burun tıkanıklığına, kanama diş ağrısı, geniz akıntısı, baş ve yüz ağrısı gibi başka şikayetler de eşlik edebilir.
İlaçlar: Burun açıcı olarak kullanılan, dekonjestan adı verilen bazı burun spreyleri uzun süreli kullanımda burun tıkanıklığına neden olabilir. Bu grup spreyler adrenalin benzeri etki ile sıkıldıktan kısa bir süre sonra damarları daraltarak burun mukozasındaki şişliğin azalmasını sağlar ve burun etleri büzüşür. Uzun süreli kullanımda ise burun içinde otomatize çalışan ve burun fonksiyonlarının sağlıklı çalışması için gerekli olan burun etlerinin şişme-büzüşme mekanizması bozulur ve sprey sıkılmadığı sürece burun etleri şiş olduğu için hasta burun tıkanıklığı hisseder. Uzun süreli bu spreyleri kullanmak burun mukozasını inceltir, kanamalara neden olabilir, kanlanma bozukluğuna bağlı olarak kıkırdakta erime ve delinmeye neden olabilir. İlacın emilerek sistemik dolaşıma geçmesi ile tansiyonda yükselmelere neden olabilir.